Caricare documenti e articoli online 
INFtub.com è un sito progettato per cercare i documenti in vari tipi di file e il caricamento di articoli online.


 
Non ricordi la password?  ››  Iscriviti gratis
 

LA SCONFITTA DI POMPEO (DE BELLO CIVILI, III, 86)

latino




La sconfitta di Pompeo

(De bello civili, III, 86)


Pompeius quoque, ut postea cognitum est, suorum omnium hortatu statuerat proelio decertare. Namque etiam in consilio superioribus diebus dixerat priusquam concurrerent acies fore uti exercitus Caesaris pelletur. Id cum essent plerique admirati, <<Scio me>>, inquit, <<paene incredibilem rem polliceri; sed rationem consili mei accipite, quo firmiore animo in proelium prodeatis. Persuasi equitibus nostris, idque mihi facturos conf 121h73b irmaverunt, ut, cum propius sit accessum, dextrum Caesaris cornu ab latere aperto aggrederentur et, circumventa ab tergo acie, prius perturbatum exercitum pellerent quam a nobis telum in hostem iaceretur. Ita sine periculo legionum et paene sine vulnere bellum conficiemus. Id autem difficile non est, cum tantum equitatu valeamus>>. Simul denuntiavit ut essent animo parati in posterum et, quoniam fieret dimicandi potestas, ut saepe cogitavissent, ne usu manuque reliquorum opinionem fallerent.


Anche Pompeo, come poi si seppe dopo, su esortazione di tutti i suoi aveva stabilito di attaccare battaglia. Infatti, anche nella riunione nei giorni precedenti aveva detto prima che si scontrassero le schiere che l'esercito di Cesare sarebbe stato scacciato. Dal momento che molti erano rimasti piacevolmente ammirati da questo discorso, quello disse: <<Io so di promettere una cosa quasi incredibile, ma ascoltate il disegno del mio progetto affinché andiate in battaglia con animo piuttosto fermo. Convinti i nostri cavalieri confermarono che essi avrebbero fatto ciò per aggredire, essendo più vicino possibile l'accesso, dalla parte scoperta l'ala destra di Cesare e, circondata la schiera dalle spalle, cacciassero l'esercito scompigliato prima che da parte nostra fosse scagliata una freccia contro il nemico. Così senza pericolo per le legioni e quasi senza alcuna ferita termineremo la guerra. Ma questo non è difficile dal momento che siamo tanto validi nella cavalleria>>. Allo stesso tempo annunciò affinché fossero preparati nell'animo per l'immediato futuro e, dal momento che manifestasse la capacità di combattere, come spesso avevano pensato non sbagliassero l'opinione dei rimanenti per quanto riguarda la modalità e l'esecuzione.




Accipio, -is, -cepi, -ceptum, -ere; 3°, tr.

Adgredior, -eris, -gressus sum, -gredi; 3°, dep., tr. e intr.

Admiror, -aris, -atus sum, -ari; 1°, dep., tr.

Circumvenio, -is, -veni, -ventum, -ire; 4°, tr.

Cogito, -as, -avi, -atum, -are; 1°, tr.

Cognosco, -is, cognovi, cognitum, -ere; 3°, tr.

Concurro, -is, -curri, -cursum, -ere; 3°, intr.

Conficio, -is, -feci, -fectum, -ere; 3°, tr.

Confirmo, -as, -avi, -atum, -are; 1°, tr.

Decerto, -as, -avi, -atum, -are; 1°, tr. e intr.

Denuntio, -as, -avi, -atum, -are; 1°, tr.

Dico, -is, dixi, dictum, -ere; 3°, tr.

Dimico, -as, -avi, -atum, -are; 1°, intr.

Facio, -is, feci, factum, -ere; 3°, tr. e intr.

Fallo, -is, fefelli, falsum, -ere; 3°, tr.

Fio, -is, factus sum, fieri

Hortor, -aris, -atus sum, -ari; 1°, dep., tr.

Iacio, -is, ieci, iactum, -ere; 3°, tr.

Inquam, inquis, inquit, perf. inquii; difett.

Paro, -as, -avi, -atum, -are; 1°, tr.

Pello, -is, pepuli, pulsum, -ere; 3°, tr.

Persuadeo, -es, -suasi, -suasum, -ere; 2°, tr. e intr.

Perturbo, -as, -avi, -atum, -are; 1°, tr.

Polliceor, -eris, pollicitus sum, -eri; 2°, dep., tr.

Prodeo, -is, -ii, -itum, -ire; intr.

Scio, -is, scivi (scii), scitum, scire; 4°, tr.

Statuo, -is, statui, statutum, -ere; 3°, tr.

Sum, es, fui, esse; anom.

Valeo, -es, -ui, valiturus, -ere; 2°, intr.


Genova, 9 marzo 2000


La sconfitta di Pompeo

(De bello civili, III, 87)


Hunc Labienus excepit et, cum Caesaris copias despiceret, Pompei consilium summis laudibus efferet, <<Noli>>, inquit, <<existimare, Pompei, hunc esse exercitum qui Galliam Germaniamque devicerit. Omnibus interfui proeliis neque temere incognitam rem pronuntio. Perexigua pars illius exercitus superest; magna pars deperiit, quod accidere tot proeliis fuit necesse, multos autumni pestilentia in Italia consumpsit, multi domum discesserunt, multi sunt relicti in continenti. An non audistis ex eis qui per causam valetudinis remanserunt cohortis esse Brundisi factas? Hae copiae quas videtis ex dilectibus horum annorum in citeriore Gallia sunt refectae, et plerique sunt ex coloniis Transpadanis. Ac tamen quod fuit roboris duobus proeliis Dyrrachinis interiit>>. Haec cum dixisset, iuravit se nisi victorem in castra non reversurum reliquosque ut idem facerent hortatus est. Hoc laudans Pompeius idem iuravit; nec vero ex reliquis fuit quisquam qui iurare dubitaret. Haec cum facta sunt in consilio magna spe et laetitia omnium discessum est; ac iam animo victoriam praecipiebant, quod de re tanta et a tam perito imperatore nihil frustra confirmari videbatur.


Lo seguì subito Labieno e, guardando con disprezzo le truppe di Cesare, e lodando con grandissime lodi il parere di Pompeo disse: <<Non stimare, o Pompeo, che questo sia l'esercito che ha vinto la Gallia e la Germania. Sono stato in mezzo a tutti i combattimenti e non pronuncio un discorso su una cosa che non conosco. Sopravvive una minima parte di quell'esercito; la gran parte è morta, il che era inevitabile che accadesse in tante battaglie. La pestilenza dell'autunno uccise molti in Italia, molti sono ritornati a casa, molti sono rimasti sul continente. Forse non avete sentito che da coloro i quali erano rimasti per motivi di salute si erano formate a Brindisi delle coorti? Queste truppe che vedete sono state rinnovate con nuove leve di questi anni nella Gallia Citeriore, e molti sono originari delle colonie al di là del Po. E tuttavia quanto c'era di forte morì nelle due battaglie di Durazzo>>. Avendo detto queste cose, giurò che non sarebbe ritornato nell'accampamento se non vincitore ed incoraggiò gli altri a fare la stessa cosa. Lodando ciò lo stesso Pompeo giurò e in verità non ci fu nessuno dei rimanenti che avesse in dubbio di fare il giuramento. Dopo aver compiuto queste azioni nell'assemblea ci si allontanò con grande speranza e letizia di tutti; e anticipavano già la vittoria nell'animo perché sembrava che niente fosse affermato senza fondamento su una questione così importante e da un generale tanto esperto.

Accido, -is, -cidi, -cisum, -ere; 3°, tr.

Audio, -is, -ivi (-ii), -itum, -ire; 4°, tr.

Confirmo, -as, -avi, -atum, -are; 1°, tr.

Consumo, -is, -sumpsi, -sumptum, -ere; 3°, tr.



Depereo, -is, -perii, part. fut. periturus, perire; 4°, intr.

Despicio, -is, -spexi, -spectum, -ere; 3°, tr. e intr.

Devinco, -is, -vici, -victum, -ere; 3°, tr.

Dico, -is, dixi, dictum, -ere; 3°, tr.

Discedo, -is, -cessi, -cessum, -ere; 3°, intr.

Dubito, -as, -avi, -atum, -are; 1°, tr. e intr.

Effero, effers, extuli, elatum, efferre; anom., tr.

Excipio, -is, -cepi, -ceptum, -ere; 3°, tr.

Existimo, -as, -avi, -atum, -are; 1°, tr.

Facio, -is, feci, factum, -ere; 3°, tr. e intr.

Hortor, -aris, -atus sum, -ari; 1°, dep., tr.

Inquam, inquis, inquit, perf. inquii; difett.

Intereo, -is, -ii, -itum, -ire; anom., intr.

Intersum, interes, -fui, -esse; intr.

Iuro, -as, -avi, -atum, -are; 1°, tr. e intr.

Laudo, -as, -avi, -atum, -are; 1°, tr.

Nolo, non vis, nolui, nolle; tr.

Praecipio, -is, -cepi, -ceptum, -ere; 3°, tr.

Pronuntio, -as, -avi, -atum, -are; 1°, tr.

Reficio, -is, -feci, -fectum, -ere; 3°, tr.

Relinquo, -is, -liqui, -lictum, -ere; 3°, tr.

Remaneo, -es, -mansi, -mansum, -ere; 2°, intr.

Reverto, -is, -verti, -versum, -ere; 3°, intr.

Supersum, -es, -fui, -esse; intr.

Video, -es, vidi, visum, -ere; 2°, tr.

Videor, -eris, visus sum, -eri; 2°, dep., intr.

Vinco, -is, vici, victum, -ere; 3°, tr.

Genova, 13 marzo 2000


La sconfitta di Pompeo

(De bello civili, III, 88)


Caesar cum Pompei castris appropinquasset, ad hunc modum aciem eius instructam animum advertit. Erant in sinistro cornu legiones duae traditae a Caesare initio dissensionis ex senatus consulto; quarum una prima, altera tertia appellabatur. In eo loco ipse erat Pompeius. Mediam aciem Scipio cum legionibus Syriacis tenebat. Ciliciensis legio coniuncta cum cohortibus Hispanis, quas traductas ab Afranio docuimus, in dextro cornu erant collocatae. Has firmissimas se habere Pompeius existimabat. Reliquas inter aciem mediam cornuaque interiecerat numeroque cohortis CX expleverat. Haec erant numero milia XLV, evocatorum circiter duo, quae ex beneficiariis superiorum exercituum ad eum convenerant; quae tota acie disperserat. Dextrum cornu eius rivus quidam impeditis ripis muniebat; quam ob causam cunctum equitatum, sagittarios funditoresque omnis sinistro cornu obiecerat.


Cesare essendosi avvicinato all'accampamento di Pompeo notò che il suo esercito era stato schierato in questo modo. Nella parte sinistra c'erano due legioni portate via a Cesare all'inizio del contrasto per decisione del senato, delle quali una era chiamata prima e l'altra terza. In questo luogo si trovava lo stesso Pompeo. In mezzo allo schieramento c'era Scipione con le legioni della Siria. La legione della Cilicia unita con le coorti della Spagna, che abbiamo documentato essere portate da Afranio, erano state piazzate nell'ala destra. Pompeo riteneva che queste gli fossero molto fedeli. Aveva messo le altre tra il centro dello schieramento e le estremità e aveva raggiunto nel numero centodieci coorti. Queste raggiungevano nel numero quarantacinquemila, circa due richiamate, le quali da soldati privilegiati degli eserciti precedenti si erano riunite a lui; e le aveva sparse per tutto lo schieramento. Aveva disposto le restanti sette coorti nell'accampamento e nei forti vicini come difesa. Un fiume con le rive inaccessibili proteggeva la sua ala destra; e per questo motivo aveva schierato all'attacco tutta la cavalleria, gli arcieri e i frombolieri nell'ala sinistra.


Adverto, -is, -verti, -versum, -vertere; 3°, tr.

Appello, -as, -avi, -atum, -are; 1°, tr.

Appropinquo, -as, -avi, -atum, -are; 1°, intr.

Colloco, -as, -avi, -atum, -are; 1°, tr.

Coniungo, -is, -iunxi, -iunctum, -ere; 3°, tr.

Convenio, -is, -veni, -ventum, -ire; 4°, tr. e intr.

Dispergo, -is, -spersi, -spersum, -ere; 3°, tr.

Dispono, -is, -posui, -positum, -ere; 3°, tr.

Doceo, -es, docui, doctum, -ere; 2°, tr.

Evoco, -as, -avi, -atum, -are; 1°, tr.

Existimo, -as, -avi, -atum, -are; 1°, tr.

Expleo, -es, -plevi, -pletum, -ere; 2°, tr.

Habeo, -es, habui, habitum, -ere; 2°, tr.

Impedio, -is, -ivi (-ii), -itum, -ire; 4°, tr.

Instruo, -is, -struxi, -structum, -ere; 3°, tr.

Intericio, -is, -ieci, -iectum, -ere; 3°, tr.



Munio, -is, -ivi (-ii), -itum, -ire; 4°, tr.

Obicio, -is, -ieci, -iectum, -ere; 3°, tr.

Sum, es, fui, esse; anom.

Teneo, -es, tenui, tentum, tenere; 2°, tr. e intr.

Trado, -is, tradidi, traditum, -ere; 3°, tr.

Traduco, -is, -duxi, -ductum, -ere; 3°, tr.



Genova, 16 marzo 2000


La sconfitta di Pompeo

(De bello civili, III, 94)


Eodem tempore tertiam aciem Caesar, quae quieta fuerat et se ad id tempus loco tenuerat, procurrere iussit. Ita cum recentes atque integri defessis successissent, alii autem a tergo adorirentur, sustinere Pompeiani non potuerunt atque universi terga verterunt. Neque vero Caesarem fefellit quin ab eis cohortibus quae contra equitatum in quarta acie collocatae essent initium victoriae oriretur, ut ipse in cohortandis militibus pronuntiaverat. Ab his enim primum equitatus est pulsus, ab isdem factae, caedes sagittariorum ac funditorum, ab isdem acies Pompeiana a sinistra parte erat circumita atque initium fugae factum. Sed Pompeius, ut equitatum suum pulsum vidit atque eam partem cui maxime confidebat perterritam animum advertit, aliis diffisus acie excessit protinusque se in castra equo contulit et eis centurionibus, quos in statione ad praetoriam portam posuerat, clare, ut milites exaudirent, <<Tuemini>>, inquit, <<castra et defendite diligenter, si quid durius acciderit. Ego reliquas portas circumeo et castrorum praesidia confirmo>>. Haec cum dixisset, se in praetorium contulit summae rei diffidens et tamen eventum exspectans.


Nello stesso tempo Cesare ordinò alla terza linea, la quale era rimasta inattiva e fino a quel momento aveva tenuto in quel luogo, di andare avanti. Pertanto avendo dato il cambio agli stanchi soldati freschi ed incolumi, mentre altri li assalivano alle spalle, i Pompeiani non poterono resistere e tutti quanti insieme voltarono la schiena. Né in verità Cesare si ingannò nel pensare che da quelle coorti che erano state collocate nella quarta schiera contro la cavalleria si sarebbe sviluppato l'inizio della vittoria, come egli stesso aveva sostenuto mentre esortava i soldati. Da parte di queste coorti, infatti, fu respinta prima la cavalleria, da parte di queste coorti furono fatte stragi di arceri e frombolieri, da parte di queste coorti lo schieramento pompeiano era stato circondato dalla parte sinistra e aveva provocato l'inizio della fuga. Ma Pompeo, quando vide la sua cavalleria respinta e quando vide che quella parte su cui massimamente faceva affidamento era atterrita, non avendo fiducia delle altre, uscì dallo schieramento e rapidamente si recò nell'accampamento a cavallo e a quei centurioni che aveva disposto a guardia presso la porta pretoria, chiaramente, affinché i soldati ascoltassero, disse: <<Proteggete l'accampamento e difendetelo con diligenza, se accadrà qualcosa di più disastroso. Io vado intorno alle altre porte e rafforzo la difesa dell'accampamento>>. Avendo detto queste cose, si ritirò nella tenda del generale diffidando dell'esito della cosa e tuttavia attendendo l'evento.



Accido, -is, -cidi, -ere; 3°, intr.

Adorior, -iris, -ortus sum, -iri; 4°, dep., tr.

Circumeo, -is, -ii (-ivi), -itum, -ire; tr. e intr.

Cohortor, -aris, -atus sum, -ari; 1°, dep., tr.

Colloco, -as, -avi, -atum, -are; 1°, tr.

Confero, -fers, contuli, collatum (conlatum), conferre; anom., tr.

Confido, -is, -fisus sum, -ere; 3°, semidep.

Confirmo, -as, -avi, -atum, -are; 1°, tr.

Defendo, -is, -fendi, -fensum, -ere; 3°, tr.

Diffido, -is, -fisus sum, -ere; 3°, semidep., intr.

Exaudio, -is, -ivi, -itum, -ire; 4°, tr.

Excedo, -is, -cessi, -cessum, -ere; 3°, tr. e intr.

Fallo, -is, fefelli, falsum, -ere; 3°, tr.

Inquam, inquis, inquit, perf. inquii; difett.

Orior, oreris, ortus sum, part. fut. oriturus, oriri; 3° e 4°, dep., intr.

Pello, -is, pepuli, pulsum, -ere; 3°, tr.

Perterreo, -es, -terrui, -territum, -ere; 2°, tr.

Possum, potes, potui, posse; intr.

Procurro, -is, -curri (-cucurri), -cursum, -ere; 3°, intr.

Pronuntio, -as, -avi, -atum, -are; 1°, tr.

Succedo, -is, -cessi, -cessum, -ere; 3°, raram. tr. e intr.

Sustineo, -es, -tinui, -tentum, -ere; 2°, tr.

Teneo, -es, tenui, tentum, tenere; 2°, tr. e intr.

Tueor, -eris, tuitus sum, -eri; 2°, dep., tr.

Verto, -is, verti, versum, -ere; 3°, tr. e intr.







Privacy




Articolo informazione


Hits: 6383
Apprezzato: scheda appunto

Commentare questo articolo:

Non sei registrato
Devi essere registrato per commentare

ISCRIVITI



Copiare il codice

nella pagina web del tuo sito.


Copyright InfTub.com 2024